رشد فکری چیست؟

رشد فکری که به عنوان رشد شناختی نیز شناخته می‌شود، شامل رشد ذهن و رشد زبان می‌شود. کودکان می‌آموزند که چگونه استدلال کنند، فکر کنند، چیزها را درک کنند و توضیح دهند. کودکان از طریق مشاهده، تقلید، تجربه و شکست، بازی، کاوش، استفاده از حواس و آزمایش در مورد دنیای اطراف خود خواهند آموخت. هنگامی که کودک بتواند به اطراف حرکت کند، رشد فکری او تسریع می‌شود زیرا تجربیات جدیدی برای یادگیری در اختیار او قرار می‌گیرد.

مراحل رشد فکری در کودکان

با توجه به مطالعات انجام شده، کودکان در دوره های مختلف زندگی، دارای تفکر و استدلال‌های متفاوتی هستند. هر کودکی 4 مرحله رشد فکری دارد که عبارتند از رشد حسی حرکتی، رشد پیش عملیاتی، رشد عملیات عینی و رشد انتزاعی.

رشد حسی حرکتی

در این دوره از رشد فکری که از تولد تا 2 سالگی را شامل می‌شود ،کودکان در حال کشف روابط بین کارهایی هستند که انجام می‌دهند و همچنین پیامدهایی که به همراه دارد. برای مثال زمانی که دستش را دراز می‌کند تا لیوان را از روی میز بردارد در حال کشف ارتباط میان دست خود و لیوان است و زمانی که آب لیوان روی میز می‌ریزد در حال کشف پیامد کاری است که انجام داده.

کودکان در این دوره، مفهوم پایداری یا ماندگاری اشیا را متوجه می‌شوند. منظور از ماندگاری اشیا درک این مساله است که اشیا حتی زمانی که آنها را با حواس پنجگانه ادراک نمی‌کنیم، همچنان وجود دارند. تا قبل از درک این مساله، هر چیزی که به چشم کودک نیاید و یا با سایر حواس درک نشود از نظر او وجود ندارد برای مثال زمانی که پارچه‌ای روی وسیله ای که با آن بازی می کند بیاندازیم کودک نه ناراحت می‌شود و نه متعجب و طوری رفتار می‌کند که گویا از ابتدا وسیله‌ای وجود نداشته است.

با رشد و بزرگتر شدن کودکان متوجه می‌شوند اشیایی که دیده نمی‌شوند وجود دارند و با درک این مساله است که به جستجو برای پیدا کردن وسایلی که از دیدشان پنهان شده است می‌پردازند. برای مثال زمانی که پارچه‌ای روی اسباب بازی کودک می‌اندازیم، کودکمان برای یافتن اسباب بازی پارچه را می‌کشد تا آن را پیدا کند و دست از تلاش برای یافتن آن بر نمی‌دارد.

رشد پیش عملیاتی

این دوره از 2 تا 7 سالگی کودک را شامل می‌شود و دوره‌ای است که کودکان استفاده از کلماتی که معرف اشیا هستند را شروع می‌کنند. کودکان در این دوره از کلمات و تصاویر ذهنی بدون وجود ترتیب منطقی استفاده می‌کنند. همچنین آنها با روش‌های ذهنی برای تجزیه، ترکیب و تحلیل اطلاعات آشنا نیستند.

رشد عملیات عینی

در این دوره از رشد که بازه 7 تا 11 سالگی کودک است، انجام عملیات ذهنی رشد می‌کند و کودک می‌تواند موضوعاتی که قابل مشاهده هستند را از هم تفکیک و پاسخ صحیحی به آنها بدهد اما در برابر موضوعات انتزاعی که ساخته ذهن هستند، توانایی ارائه پاسخ صحیح را ندارد.

استدلال قیاسی که بر اساس آن می‌توان از دو موضوع نتیجه منطقی گرفت، در این مرحله از رشد صورت می‌گیرد. توانایی انعطاف پذیری و برگشت پذیری، طبقه بندی کردن اشیا و موضوعات گوناگون نیز از مهارتهای این دوره است. کودکان 7 تا 11 ساله شناخت و درک خوبی از رابطه جزء و کل پیدا می‌کنند. از مهم‌ترین پیامدهای این دوره، شناخت قوانین توسط کودک و احترام گذاشتن به قوانین و قواعد است.

رشد انتزاعی

این دوره از 11 سالگی به بعد را شامل می‌شود که بالاترین میزان رشد در کودکان است. در این دوره کودکان از توانایی تفکر انتزاعی، تفکری که از مسائل ساده عینی فراتر بوده و با مفاهیم مرتبط است، برخوردار می‌شوند. کودکان در این دوره نسبت به مفاهیمی چون تغییر، تفسیر، استدلال، احتمال و . . . آشنایی پیدا می‌کنند و در این مرحله است که کودک به تسلط بر فکر و اندیشه خود می‌پردازد.

مطالبی که می‌تواند برای شما مفید باشد: