شفق قطبی چیست؟
شفق قطبی نمایش خیره کننده‌ای از نورهای رنگی است که در آسمان شب دیده میشوند. آنها در دورترین مناطق شمالی و جنوبی زمین و نزدیک مناطق قطبی اتفاق می‌افتند. در نیمکره شمالی چنین نمایشی به عنوان شفق قطبی یا شفق شمالی شناخته می‌شود و در نیمکره جنوبی به آن شفق قطبی یا نورهای جنوبی می‌گویند.
شفق قطبی چه شکلی است؟
- شفقهای قطبی اشکال و اشکال مختلفی دارند
- بیشتر آنها به شکل پرده‌های درخشان، نوارهای رنگین، کمان‌ها، پرتوهای نور رنگی، امواج و ابرهای تکه تکه دیده میشوند.
- شفق دائماً با حرکت نور در آسمان تغییر شکل می‌دهد و نور آنها ممکن است روشن و محو شود.
شفق قطبی چگونه به وجود می‌آید؟
- شفقهای قطبی توسط خورشید ایجاد میشوند.
- خورشید جریانی از ذرات باردار الکتریکی به نام باد خورشیدی را به اطراف خود منتشر می‌کند.
- بادهای خورشیدی در کهکشان و به سمت تمامی سیارات منظومه شمسی از جمله سیاره زمین حرکت می‌کنند.
- زمین یک آهنربای بزرگ است و به وسیله یک میدان مغناطیسی احاطه شده است.
- میدان مغناطیسی زمین، ذرات باردار در باد خورشیدی را به سمت مناطق قطبی شمالی و جنوبی سیاره هدایت می‌کند.
- ذرات باردار باد خورشیدی در این مسیر با اتمها و مولکولهای گازهایی مانند اکسیژن و نیتروژن برخورد می‌کنند.
- برخورد ذرات باد خورشیدی با گازهای جو زمین باعث می‌شود تا اتم ها و مولکولهای آنها نور بتابانند.
- نور به وجود آمده همان شفق قطبی است.
طوفان خورشیدی چیست و به چه دلیل اتفاق می‌افتد؟
- خورشید آنقدر قدرتمند و پرانرژی است که در واقع نوعی باد ایجاد می‌کند که در سراسر منظومه شمسی حرکت می‌کند.
- باد خورشیدی جریانی از ذرات باردار است که در تمام جهات از خورشید خارج می‌شود.
- شدت باد خورشیدی بسته به فعالیت روی سطح خورشید متفاوت است.
- زمین عمدتاً توسط میدان مغناطیسی قوی خود از باد خورشیدی محافظت می‌شود.
- برخی از انواع فعالیتها، مانند شعله‌های خورشیدی، می‌توانند باعث انتشار ذرات با انرژی بالا از خورشید شوند که می‌تواند برای فضانوردان خطرناک باشد و می‌تواند به ماهواره‌های در حال گردش به دور زمین آسیب برساند.
شفق قطبی در منظومه شمسی
- بادهای خورشیدی زمانی که به اطراف خورشید منتشر میشوند به سمت تمامی سیارات منظومه شمسی حرکت می‌کنند.
- تمام سیارات منظومه شمسی مانند سیاره زمین، میدان مغناطیسی دارند.
- تمام سیارات منظومه شمسی مانند سیاره زمین، گازهای زیادی در جو خود دارند.
- شفقهای قطبی در برخورد با میدان مغناطیسی و گازهای موجود در جو سیارات ایجاد میشوند.
- بنابراین شفق های قطبی در سیارات دیگری مانند مشتری، زحل، اورانوس و نپتون نیز دیده میشوند.
- شفق قطبی در دیگر سیارات 8 برابر درخشان‌تر از شفق قطبی در زمین است.
- علت درخشش بیشتر شفق قطبی در سایر سیارات به دلیل موقعیت قرارگیریشان در مدار خورشید و جو آنها است.
شفقهای قطبی در چه فاصله‌ای از سطح زمین اتفاق می‌افتند؟
- بیشتر شفقهای قطبی در فاصله 97 تا 1000 کیلومتری بالای سطح زمین اتفاق می‌افتند.
- فعالترین شفقها زمانی اتفاق می‌افتند که باد خورشیدی در قوی‌ترین شدت خود باشد.
- شدت باد خورشیدی معمولاً ثابت است، اما آب و هوای خورشیدی، گرمایش و سرمایش بخش‌های مختلف خورشید می‌تواند روزانه تغییر کند.
- چون شدت باد خورشیدی معمولا ثابت است پس شفقهای قطبی هم به طور ثابت ایجاد میشوند.
چرا در شفقهای قطبی رنگهای متفاوتی دیده می‌شود ؟
- در جو زمین گازهای زیادی وجود دارد مانند اکسیژن، نیتروژن، آرگون، کربن دی اکسید، نئون و . . .
- هنگام برخورد ذرات باد خورشیدی با گازهایی که در جو زمین هستند رنگهای شفق ایجاد می‌شود.
- چون ساختار گازهای جو زمین با یکدیگر متفاوت است زمانی که نور به گازهای مختلف برخورد می‌کند رنگهای مختلفی را نیز به وجود می‌آورد.
حقایق جالب در مورد شفق قطبی
- شفق قطبی سایه‌های مختلفی مانند رنگین کمان دارد.
- شفقهای قطبی به رنگهای سبز، آبی، قرمز، بنفش، صورتی یا زرد و گاهی سفید و نارنجی هستند.
- نوری که با اتمهای نیتروژن برخورد می‌کند، رنگ آبی، قرمز یا بنفش را تشکیل می‌دهد.
- نوری که با اتمهای اکسیژن برخورد می‌کند، رنگ سبز یا زرد ایجاد می‌کند.
- اکسیژن در ارتفاعات به رنگ قرمز است.
- سایه هایی که در شفق قطبی وجود دارد به دلیل ترکیب شدن دو یا چند رنگ است.
- شفقهای قطبی همیشه در جو زمین حضور دارند اما در شرایط خاص به بهترین شکل دیده میشوند.
- شدت نور در شفق قطبی به دلیل فعالیتهای خورشیدی دارای تفاوتهایی است.
- شفقهای قطبی با دوربین بهتر دیده میشوند.
- شفقهای قطبی از فضا نیز قابل مشاهده هستند.
- شفقهای قطبی در قطب جنوب دارای وسعت کمتری است.
- شفقهای قطبی به نام اورورا یا شفق (Aurora)، الهه سپیده دم روم باستان نامگذاری شده‌اند.
- مردم محلی بر این باور هستند که شفق قطبی و رویدادهایی مانند آن قدرتهای الهی هستند.
شفقهای قطبی در چه زمانی از سال اتفاق می‌افتند؟
- شفقهای قطبی در طول سال و به طور همیشگی اتفاق می‌افتند.
- تا زمانی که بادهای خورشیدی منتشر میشوند و به جو زمین می‌رسند، شفقهای قطبی نیز اتفاق می‌افتند و محدود به زمان خاصی نیستند.
شفقهای قطبی در چه شرایطی دیده میشوند؟
- شفقهای قطبی زمانی که هوا تاریک تاریک می‌شود پدیدار میشوند.
- آسمان شب در زمستان‌ها تاریک تر از آسمان شب در تابستان‌ها است زیرا در فصل زمستان فاصله خورشید تا زمین دورتر از فاصله آن در تابستان است.
- شفق قطبی در مناطق شهری به دلیل نور چراغ‌های زیادی که وجود دارد دیده نمی‌شود و به همین دلیل باید در جاهای بکر طبیعت آنها را مشاهده کرد.
شفقهای قطبی در چه مناطقی از زمین دیده میشوند؟
- تنها در چند کشور می‌توان شفقهای قطبی را مشاهده کرد.
- شهر تِرومسُو در کشور نروژ قلب منطقه شفق قطبی و بهترین مکان جهان برای تماشای شفق قطبی است.
- منطقه لاپلَند در کشور سوئد
- شهر رِیکیاویک پایتخت کشور ایسلند
- شهر روُوانیمی در منطقه لاپلند کشور فنلاند
- شهر ایلولیسات در جزیره گرینلند
- مجموعه جزایر سوالبارد در کشور نروژ
- شهر مورمانسک در کشور روسیه
- اینها مناطق و کشورهای زیر دایره قطب شمال هستند.
مطالبی که می‌تواند برای شما مفید باشد :
