روز و شب چیست؟
روز زمانی است که خورشید در آسمان است و نور و گرما را فراهم می‌کند. شب زمانی است که خورشید غروب می‌کند، آسمان تاریک می‌شود و ماه و ستاره‌ها نمایان می شوند.
چرا روز و شب داریم؟
روز و شب به این دلیل است که زمین بر روی یک خط فرضی به نام محور می‌چرخد. در طول روز، قسمتی از زمین که ما در آن زندگی می‌کنیم رو به خورشید است. همانطور که زمین می‌چرخد ما از خورشید دور می‌شویم تا جایی که دیگر خورشید قابل مشاهده نیست و هوا تاریک می شود و برای آن طرف زمین، خورشید طلوع می کند و روز جدید شروع می‌شود.
محور زمین و استوا
محور زمین (جایی که زمین روی آن می چرخد) یک خط فرضی (خیالی) در مرکز زمین است که از قطب شمال تا قطب جنوب ادامه دارد. علاوه بر این محور، زمین به صورت افقی توسط یک خط فرضی به نام استوا به دو نیمکره شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود.
بلند و کوتاه شدن روز و شب
زمین همزمان در حال چرخش و گردش در مدار خورشید است و طول روزها و شب‌های ما با توجه به زمان سال طولانی‌تر و کوتاه‌تر می‌شود. زمین با شیب 5/23 درجه به دور خورشید می‌چرخد و به همین دلیل نیمکره شمالی در طول ماه‌های تابستان به سمت خورشید متمایل می‌شود در نتیجه روزها طولانی تر و هوا گرم تر می‌شود و در طول زمستان، نیمکره شمالی از خورشید دور می‌شود و در نتیجه روزها کوتاه‌تر و دما سردتر می‌شود.
کشورهای نزدیک به استوا تأثیر این شیب را کمتر احساس می‌کنند به این معنی که روز و شب آنها در طول سال کمتر متفاوت است. هر چه به قطب شمال و جنوب نزدیکتر شویم، اثر شیب شدیدتر است. این بدان معنی است که روزها بسته به زمان سال به طور قابل توجهی طولانی تر یا کوتاه تر می‌شوند.
تغییر و جابجایی فصول
به دلیل شیب 5/23 درجه زمین، نیمکره شمالی و جنوبی فصل‌ها را در زمان‌های مختلف تجربه می‌کنند. در نیمکره شمالی، تابستان در ژوئن، جولای و آگوست است در حالی که نیمکره جنوبی تابستان را در ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه تجربه می‌کند.
همانطور که کشورهای نزدیک خط استوا در طول روزهای خود تغییر چندانی نمی‌بینند، در فصول نیز تغییر چندانی نمی بینند. به عنوان مثال، کلمبیا درست روی خط استوا قرار دارد و آب و هوا و دمای نسبتاً ثابتی را در تمام طول سال تجربه می‌کند. اگرچه فصول بارانی، بادی و خشک وجود دارد، اما این فصل‌ها معمولاً از نیمکره شمالی شروع می‌شوند. آب و هوای خود کلمبیا نسبتاً سازگار است و شهرهایی مانند بارانکیلا در تمام طول سال دمای پایین 30 درجه را تجربه می‌کنند. جای تعجب نیست که این کشور برای مسافران در تعطیلات محبوبیت زیادی داشته باشد.
طلوع و غروب خورشید
با تغییر فصول، زمان طلوع و غروب خورشید نیز تغییر می‌کند. همه ما متوجه شده‌ایم که عصرهای تابستانی طولانی‌تری داریم که در آن خورشید دیرتر غروب می‌کند و روزهای زمستانی کوتاه‌تری که خورشید زودتر غروب می‌کند که عوامل مختلفی بر این امر تأثیر می‌گذارد. از آنجایی که مدار زمین به دور خورشید کاملاً دایره‌ای نیست، بلکه کمی بیضوی است، زمین با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کند. شیب زمین نیز دلیل دیگری است که زمان طلوع و غروب خورشید بسیار تغییر می‌کند.
حقایقی درباره روز و شب
- خورشید از مشرق طلوع و در مغرب غروب می‌کند. زمان پیدا شدن خورشید را طلوع و زمان ناپدید شدن آن را غروب می‌گویند. البته، خورشید آن طور که به نظر می‌رسد واقعاً در آسمان حرکت نمی‌کند، اما ما به آرامی به سمت خورشید می‌چرخیم و از آن دور می‌شویم.
- مانند استوا (که زمین را به شمالی و جنوبی تقسیم می کند)، ما جهان را به دو نیمه راست و چپ به نام نیمکره شرقی و نیمکره غربی تقسیم کردیم. ما این کار را انجام می دهیم تا به ما کمک کند بهتر متوجه شویم کجای جهان هستیم و به ایجاد مناطق زمانی کمک کنیم.
- خط فرضی که نیمکره شرقی و غربی را از هم جدا می‌کند نصف النهار اول یا مبدا نامیده می‌شود. طول جغرافیایی اولین نصف النهار صفر درجه است و درست از منطقه گرینویچ در لندن می‌گذرد.
- در هر لحظه از زمان، نیمی از جهان در روشنایی روز قرار دارد و نیمی دیگر در تاریکی شب
- کوتاه‌ترین روز سال را انقلاب زمستانی و طولانی‌ترین روز سال را انقلاب تابستانی می نامند.
- در لندن طولانی‌ترین روز حدود 16 ساعت و 39 دقیقه و کوتاه‌ترین روز حدود 7 ساعت و 45 دقیقه است. اما در ادینبورگ در اسکاتلند طولانی‌ترین روز 17 ساعت و 36 دقیقه و کوتاه‌ترین روز 6 ساعت و 57 دقیقه است.
- شهر ترومسو نروژ دارای برخی از شدیدترین تغییرات روز و شب در جهان است. در طول شب قطبی، که از نوامبر تا ژانویه طول می‌کشد، خورشید به هیچ وجه طلوع نمی‌کند. این به دلیل نزدیکی شهر ترومسو به قطب شمال است.
- از آنجایی که خط استوا در نیمه راه بین قطب شمال و جنوب قرار دارد، روزهای آن جا از نظر طول بسیار هماهنگ است و تفاوت بسیار کمی بین فصل‌ها وجود دارد.
- در هر سال دو روز وجود دارد که هر مکان روی زمین 12 ساعت در روز و 12 ساعت شب دارد. به این دو روز اعتدال بهاری و پاییزی می‌گویند.
